COVID- Nieuwsoverzicht week van 25 mei- 29 mei

In het nieuwsoverzicht van deze week:

• Schoolleiders in het basisonderwijs verwachten dat het meevalt met opgelopen leerachterstanden, wel meer zorgen om het lerarentekort.
• Bij ruim de helft van de middelbare scholen gaan voornamelijk kwetsbare leerlingen zo vaak mogelijk naar school. Op school zal voor 52% van de tijd aandacht worden besteed aan kennisoverdracht in de kernvakken.
• Het zittenblijven wordt naar verwachting bij 38% van de middelbare scholen voor dit schooljaar afgeschaft en bij een kwart van de scholen mogen ouders dat zelf bepalen, hier is echter kritiek op.
• We beschrijven hoe Kroatië het afstandsonderwijs snel organiseerde na de sluiting van scholen en op welke manieren het ministerie van onderwijs afstandsonderwijs wil integreren na de coronacrisis.
• Volgens de Wereld Bank kunnen leerkrachten in drie fases ondersteund worden in het bieden van onderwijs: 1) coping om leerverlies te verminderen terwijl scholen gesloten zijn; 2) het behouden van de kwaliteit van onderwijs als scholen heropenen en; 3) de crisis zien als een kans om schoolsystemen te verbeteren.
• Ongeveer 45 miljoen studenten wereldwijd volgen geen enkele vorm van onderwijs na de sluiting van scholen.

NIEUWS UIT NEDERLAND

Update opening basisscholen en speciaal onderwijs & maatregelen voor de volledige opening

Zoals we vorige week in ons nieuwsoverzicht hebben gepubliceerd, introduceert het Nederlandse ministerie van onderwijs een subsidieregeling voor het ontwikkelen van inhaal- en ondersteuningsprogramma’s. Uit een peiling van de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS) blijkt echter dat schoolleiders in het basisonderwijs minimale achterstanden verwachten. Van de 1000 schoolleiders verwacht maar 10% grote achterstanden.

Schoolleiders hebben wel te kampen met beperkte inzetbaarheid van leerkrachten; in 55% van de basisscholen zijn leerkrachten thuis en/of minder inzetbaar door het Coronavirus. Deze capaciteitsproblemen nemen naar verwachting toe wanneer scholen volledig open gaan.

De PO-Raad heeft voor de volledige opening van de basisscholen protocollen ontwikkeld voor het regulier onderwijs en speciaal onderwijs. Tevens zijn nieuwe posters ontwikkeld met instructies voor in de school, die hier te vinden zijn.

Poster voor basisscholen over de genomen voorzorgsmaatregelen voor de volledige opening, ontwikkeld door het Ministerie van Onderwijs en de PO-Raad. Te vinden via: https://po.lesopafstand.nl/lesopafstand/weer-op-school/voorzorgsmaatregelen/

Opening voortgezet onderwijs

De VO-Raad heeft middels een enquête nagevraagd hoe directeuren en rectoren van middelbare scholen de heropening vanaf 2 juni zullen vormgeven (n = 429 schoolleiders):

• Welke leerlingen krijgen voorrang: Bij ruim 50% van de scholen gaan voornamelijk kwetsbare leerlingen zo vaak mogelijk naar school, gevolgd door leerlingen met grote leerachterstanden (38%) en leerlingen die thuis geen goede werkplek en/of faciliteiten hebben (34%). Deze leerlingen komen ruim de helft van de tijd naar school.
• Vormgeving onderwijs: Onderwijs op school zal voor de helft van de tijd betrekking hebben op de kernvakken. De helft van de respondenten is niet van plan om deze lessen te streamen voor leerlingen thuis.
• Beschikbaarheid van het schoolpersoneel: Gemiddeld komt 8% van al het onderwijspersoneel niet op school werken omdat zij niet kunnen en/of willen.
  

Zittenblijvers voortgezet onderwijs

Volgende week krijgen de meeste leerlingen uit het voortgezet onderwijs te horen of ze over mogen of niet. Uit onderzoek van de Volkskrant onder 149 middelbare scholen blijkt echter dat 38% van de scholen alle leerlingen wil laten overgaan. In 15% van de scholen mogen de ouders en leerlingen hierover beslissen, en 41% van de scholen bepaalt op basis van eerdere rapportcijfers. Het ministerie van onderwijs geeft aan dat de kansenongelijkheid wordt vergroot als ouders over doorstroom mogen beslissen; vooral hoog opgeleide ouders zullen naar verwachting voor doorstroom pleiten. Daarom is het ministerie en de VO-raad eerder voorstander van alle leerlingen laten doorstromen.

INTERNATIONAAL NIEUWS 

Kansen voor de toekomst, voorbeeld uit Kroatië

De Wereld Bank beschrijft in een blog de positieve ervaringen van scholen in Kroatië, waar in 2019 een volledige leerplanhervorming op alle scholen werd toegepast. De hervorming was sterk gericht op het voorzien van digitale technologie en apparatuur en het verbeteren van de digitale competenties van de studenten en docenten. Digitalisering van scholen en curriculaire hervormingen bleken cruciaal om de snelle overgang naar afstandsonderwijs mogelijk te maken nadat scholen sloten bij de uitbraak van COVID-19.  

Daarnaast ontwikkelt het Kroatische ministerie momenteel een actieplan voor het gebruik van (online) afstandsonderwijs onder ‘normale’ omstandigheden. Enkele uitgangspunten hiervoor:

• Uitbreiding van het online aanbod voor studenten die tijdelijk niet in staat zijn om reguliere lessen bij te wonen, bijvoorbeeld door ziekte;
• Uitbreiding van het online aanbod voor getalenteerde studenten met aanvullende vakken of voor studenten die aan topsport doen;
• Uitbreiding van het online aanbod om daarmee tijdelijke lerarentekorten te overbruggen.

Leerkrachten ondersteunen tijdens én na de coronacrisis

Ondersteuning van leerkrachten tijdens en na de crisis moet volgens de Wereld Bank in drie fases worden georganiseerd:

• Coping om leerverlies te beperken: leerkrachten moeten aanvullende vaardigheden ontwikkelen om online onderwijs te geven. Ze moeten bijvoorbeeld leren welke materialen er online beschikbaar zijn en aangeboden kunnen worden, hoe ze online leren van leerlingen moeten structureren zodanig dat leerlingen niet overvraagd en overweldigd worden.
• Continuïteit in aanbod garanderen: wanneer leerkrachten het initieel online aanbod hebben georganiseerd op basis van gangbare (face to face) lessen, zal een verdere door ontwikkeling moeten plaatsvinden. Daarbij moet het onderwijs worden ingericht vanuit principes van blended learning, of her configuratie naar een online model dat niet meer uitgaat van het klassikaal aanbieden van bestaande lessen.
• De crisis als kans zien om onderwijssystemen te verbeteren: Meer investeringen in het leren op afstand en het toepassen van gemengde modellen wanneer scholen gedeeltelijk heropenen kunnen onderwijssystemen helpen bij eventuele crisissen in de toekomst. Dit vereist innovatie van lerarenopleidingen (bv. trainingen in verbeteren ICT-vaardigheden en omgaan met stresssituaties).

Onderzoek UNESCO

Ongeveer 45 miljoen studenten wereldwijd volgt sinds de sluiting van de scholen geen enkele vorm van afstandsonderwijs. Dat blijkt uit een recent onderzoek van UNESCO. Zo zijn in minimaal 38 landen schoolsluitingen doorgevoerd zonder duidelijk alternatief voor afstandsonderwijs (zie figuur 1).

Bovendien hebben veel leerlingen (15% van de kinderen in Europa; 80% in Sub-Sahara Afrika), zelfs wanneer afstandsonderwijs is ingezet, beperkte toegang tot deze vormen, bijvoorbeeld door het ontbreken van internet thuis of wanneer ouders de vereiste (ICT) vaardigheden missen om hun kind te ondersteunen in het volgen van thuisonderwijs.

Figuur: Door de overheid (ministerie van onderwijs) geïnitieerde oplossingen voor afstandsonderwijs

Bron: UNESCO Mei 2020, te vinden via: https://gemreportunesco.wordpress.com/2020/05/15/distance-learning-denied/