Covid-19 Nieuwsoverzicht 18-22 mei

Deze week in het nieuwsoverzicht:

• Basisscholen mogen vanaf 8 juni (voorwaardelijk) weer volledig open, maar uit een peiling van CNV Onderwijs blijkt dat 49% van de respondenten niet blij is het met besluit, wegens zorgen over de praktische haalbaarheid van een veilige school met voldoende afstand. In Denemarken worden daarom veel lessen buiten gegeven of in gehuurde ruimtes, zoals de kerk. Ook over de gedeeltelijke opening van middelbare scholen op 2 juni verschillen de meningen, zo heeft een aantal scholen besloten niet te openen voor de zomervakantie.  
• Nu in veel landen landelijke examens niet doorgaan, worden alternatieve manieren van toetsen bedacht. Het belang van formatieve toetsen wordt hierbij benadrukt, vooral om mogelijke achterstanden in te halen. In landen zoals Ghana en Israël zijn centrale examens vooralsnog uitgesteld en in Engeland mogen leerkrachten (net zoals in Nederland) op basis van eerdere toets resultaten bepalen of een leerling geslaagd is/over mag.
• Landen zoals de Verenigde Staten en Spanje overwegen het organiseren van onderwijs in de zomervakantie om achterstanden in te halen. Onduidelijk is echter nog welke leerlingen daarvoor in aanmerking komen, wat voor onderwijsprogramma’s moeten worden aangeboden; en hoe de effectiviteit van dergelijke programma’s moet worden vastgesteld en gecommuniceerd aan ouders en leerkrachten.

Beperkt draagvlak voor volledige opening basisscholen & middelbare scholen

Het regulier basisonderwijs in Nederland mag voorlopig vanaf 8 juni weer volledig open, kondigde premier Rutte aan tijdens de persconferentie op 19 mei. In de week van 1 juni wordt een definitief besluit genomen. Voor deze opening, en hoe scholen veilig de hygiëne-richtlijnen van het RIVM kunnen volgen bij een volle school wordt een nieuw protocol ontwikkeld door de PO-raad met het Ministerie van Onderwijs, dat opnieuw te vinden zal zijn op www.weeropschool.nl.

Hoewel de PO-Raad aangeeft blij te zijn met dit besluit, blijkt uit de peiling van CNV Onderwijs dat 49% van de 7000 respondenten liever geen volledige openstelling van de basisscholen ziet tot de zomer. CNV Onderwijs pleit voor meer tijd en overleg voor de uitvoerbaarheid van bepaalde maatregelen bij de volledige opening van basisscholen, zoals bijvoorbeeld zes keer per dag met 30 kinderen handen wassen. Volgens het CNV moet de veiligheid en gezondheid van leerlingen en personeel voorop blijven staan.

Eerder was ook al bekendgemaakt dat VO en VSO-scholen onder voorwaarden vanaf 2 juni gedeeltelijk open kunnen. Een aantal middelbare scholen heeft echter besloten pas na de zomervakantie weer face-to-face lessen te geven. Deze scholen laten aan de Algemene Onderwijsbond (AOb) weten dat het rust geeft om tot de zomervakantie door te gaan met het afstandsonderwijs. Wel laten de scholen leerlingen toe in het schoolgebouw voor specifieke  schoolse activiteiten zoals toets afnames en mentorbijeenkomsten. Daarnaast zal nog worden bepaald of leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte wel face-to-face onderwijs kunnen krijgen. Daarnaast denken sommige middelbare scholen na de zomervakantie nog niet te kunnen openen wanneer er een tweede golf van Covid-19 besmettingen ontstaat.

Zowel in het primair als in het voortgezet onderwijs maken ouders en onderwijspersoneel zich zorgen over of kinderen en leerkrachten wel voldoende afstand met elkaar kunnen bewaren. Veel klaslokalen in middelbare scholen zijn immers niet ruim genoeg voor de 1,5 meter opstelling en daarnaast wordt verwacht dat leerlingen in hun pauze groeperen en onvoldoende afstand houden. In andere landen, zoals Denemarken wordt er voor gekozen om buiten les te geven om het risico om virus-verspreiding te verkleinen, of wordt naar andere locaties uitgeweken, zoals kerkgebouwen.

Examens en toetsen, met voorbeelden uit andere landen

In Nederland zullen de uitslagbepaling en diplomering voor middelbare scholieren op een andere wijze plaatsvinden, zo zijn de centrale examens geannuleerd. De VO-raad heeft – om bezwaren en geschillen zoveel mogelijk te voorkomen – een handreiking opgesteld die een zorgvuldige uitvoering van de uitslagbepaling en diplomering beschrijft.  

De International Association for Educational Assessment (IAEA) heeft een samenvatting gepubliceerd van de huidige wijze van toetsing en examinering in verschillende landen. In Ghana, Hong Kong, Liberia en Israël zijn examens voorlopig uitgesteld. In Engeland zijn centrale schoolexamens (voor zowel po als vo) voor het huidig schooljaar geannuleerd en in plaats daarvan wordt aan leerkrachten gevraagd om een oordeel te geven over de eindcijfers die leerlingen zouden hebben behaald als de cursussen en beoordelingen normaal waren verlopen. Een aantal staten in de VS zoals Tennessee en Michigan benadrukken de formatieve functie van toetsen en geven, via de mail feedback aan leerlingen en hun ouders. Via zogenoemde ‘’Huiswerkhotlines’’ worden leerlingen vervolgens ondersteund bij het afstandsonderwijs. In alle Staten zijn tevens de gestandaardiseerde testen geannuleerd en vervangen door verkorte online thuistests.

Remediëren van leerachterstanden: inzetten zomerscholen?

Vorige week werd bekend dat het Nederlandse kabinet 244 miljoen euro beschikbaar stelt aan de onderwijssector om leerlingen en studenten die dat nodig hebben extra aandacht te geven na wekenlang thuisonderwijs. Scholen mogen zelf oplossingen bedenken, zoals het inzetten van zomerscholen, bijvoorbeeld voor kinderen uit een kwetsbare situatie.

In een blog van RAND worden handreikingen aangereikt voor het organiseren van zomerscholen. Van belang is in ieder geval dat er bij de keus voor specifieke programma’s rekening wordt gehouden met de eisen die verschillende zomerprogramma’s aan de inzet van schoolpersoneel en ouders stellen en de mate waarin ze daartoe bereid zijn. Ook moeten er duidelijke criteria zijn voor welke leerlingen in aanmerking komen. De meest effectieve programma’s duren volgens RAND, vijf weken of langer, een consistente deelname van dezelfde groep leerlingen, en leerkrachten die gekwalificeerd zijn voor het specifieke onderwijsniveau en de vakinhoud van de zomerschool.