COVID Nieuwsoverzicht week van 1 juni- 5 juni

In het nieuwsoverzicht van deze week:

• VO-scholen hebben de meeste kwetsbare leerlingen in beeld.
• Nationale slaagdag in het VO op 4 juni.
• Scholen ontwikkelen plannen voor na de zomervakantie.
• Een OECD rapport over hoe onderwijssystemen de pandemie kunnen gebruiken om hun innovatief vermogen te versterken met een checklist met leerpunten.

LANDELIJK NIEUWS

Tussenrapportage kwetsbare leerlingen voortgezet onderwijs

Uit een tweede meting van een monitoringsonderzoek van de VO-raad en het ministerie van OCW blijkt dat scholen de leerlingen die in een kwetsbare positie verkeren inmiddels grotendeels in beeld hebben. Zij werden opgevangen op scholen en/of kregen online extra begeleiding. Op 12 juni zal er een derde meting volgen na de heropening van scholen. 

Nationale Slaagdag

Op 4 juni- de ‘Nationale Slaagdag`- hebben scholieren in het voortgezet onderwijs het behalen van hun diploma gevierd. Zo kregen alle geslaagde leerlingen van het Wellant College in Montfoort een persoonlijk bezoekje van docenten per fiets en in Waalwijk ontvingen de geslaagden van Het Willem van Oranje College hun diploma door een strak georganiseerde wandeling door school, waarbij de leerlingen allerlei verrassingen tegenkwamen.

Onderwijs na de zomervakantie

Het is in Nederland nog onduidelijk hoe het onderwijs na de zomervakantie eruit zal zien. De VO-raad vraagt het kabinet om duidelijkheid te verschaffen over het te verwachten corona-regime in het voortgezet onderwijs na de zomervakantie. Sommige scholen ontwikkelen zelf al plannen, de directeur van het Van Maerlantlyceum in Eindhoven zegt bijvoorbeeld:

 “Een mogelijkheid kan zijn om onderscheid te maken in doelgroepen en leerdoelen. We kunnen de brugklassers dan fysiek naar school laten komen en in de bovenbouw differentiëren met digitaal en fysiek onderwijs.” Daarnaast overweegt ze scenario`s waarin bijvoorbeeld de leraar bepaalt of hij/zij fysiek of digitaal onderwijs aanbiedt of dat de keuze wordt overgelaten aan de leerling, wat al wordt toegepast in het hbo. Daar definiëren ze onderwijs namelijk als een combinatie van een digitale en fysieke campus.

INTERNATIONAAL NIEUWS

Versterken van de innovatiekracht van onderwijssystemen

De OECD presenteert de bevindingen van een enquête onder bestuurders, leraren en schoolleiders uit 59 landen. In de enquête is gevraagd hoe de pandemie het onderwijs verandert en hoe onderwijssystemen zich op de toekomst kunnen voorbereiden. Enkele hoogtepunten uit het rapport zijn:

• De meeste landen benadrukken de continuïteit van academisch leren in plaats van de sociaal-emotionele ontwikkeling van studenten, hoewel leraren van mening zijn dat het belangrijker is om de betrokkenheid van studenten te waarborgen en hun ‘uitvoerende functies’ (leervermogen) te ontwikkelen om zo toekomstig leerverlies te voorkomen.
• In alle landen zijn er leerlingen die geen toegang tot afstandsonderwijs hebben gehad.
• Een gecoordineerde en effectieve respons in het sluiten van scholen en aanbieden van afstandsonderwijs gaat gepaard met professionele ontwikkeling van leraren in het gebruik van, en onderwijs geven via online platforms en het, samen met collega’s ontwikkelen van onderwijs en communiceren over problemen en vinden van oplossingen.
• Uit de survey blijkt dat er in het aanbieden van afstandsonderwijs: 1) grote verschillen zijn in de mate waarin leerlingen uit verschillende sociaaleconomische groepen toegang hebben tot technologie en toegang tot internet, alsook de vaardigheden om er gebruik van te maken, terwijl 2) leraren een grote mate van bereidheid hebben getoond om met verschillende technologieën te werken, onderwijs te geven, en aan professionele ontwikkeling deel te nemen.
  

Bij de heropening van scholen moet worden nagegaan welke van de studenten die zijn ingeschreven vóór de pandemie, naar school terug keren en waarom leerlingen eventueel niet terugkeren naar school (drop-outs). Opties om drop-out te voorkomen zijn het verstrekken van financiële incentives, en informatiecampagnes over het belang van school en een diploma. Wanneer scholen openen moet in het toelatings-, evaluatie- en examenbeleid prioriteit worden gegeven aan de examens die van belang zijn voor de doorstroom van studenten naar vervolgonderwijs en de kwalificering voor de arbeidsmarkt. Het rapport geeft verdere suggesties voor het heropenen van scholen en bevat een overzicht van strategieën om leerachterstand te herstellen.

Een checklist voor een tweede fase van schoolsluiting

De OECD ontwikkelde ook een checklist van 15 punten (p.10) die ervoor zouden moeten zorgen dat onderwijssystemen beter zijn voorbereid op een eventuele tweede infectiegolf wanneer scholen opnieuw moeten sluiten. De 15 punten geven een visie op de nodige herstructurering van onderwijssystemen, bijvoorbeeld door professionele ontwikkeling niet meer door externe aanbieders te laten ontwikkelen, maar beter te integreren in de schoolorganisatie en gericht op het curriculum en aanbieden van instructie, het door ontwikkelen en mogelijk maken van afstandsonderwijs (inclusief ‘blended’ modellen), het herstructureren van het curriculum waar tijd wordt gecreëerd voor een betere hygiëne en minder fysiek contact (bijvoorbeeld tijd om handen te wassen, terug brengen van contactsport) en meer aandacht voor executieve functies waar leerlingen zelfstandig leren werken, en het ontwikkelen van effectievere communicatiestrategieën gericht op het verbeteren van het educatief partnerschap van scholen met ouders en andere stakeholders.

Schoolsluitingen en leerachterstanden in Afrika

Bijna alle landen in Sub-Sahara Afrika hebben scholen gesloten om de verspreiding van het coronavirus te vertragen. De sluiting op sommige plaatsen zal tot het einde van het schooljaar duren. Hoewel veel landen kiezen voor afstandsonderwijs, is het moeilijk om ervoor te zorgen dat deze voor alle leerlingen eerlijke leermogelijkheden bieden. Dit is met name het geval in Afrika, waar de toegang tot technologie erg beperkt is. Beperkte connectiviteit hoeft echter niet te leiden tot leerverlies terwijl scholen gesloten zijn, omdat in tegenstelling tot computers en televisie de toegang tot radio (58%) en mobiele telefoons (71%) relatief hoog is, wat de mogelijkheid biedt om gebruik te maken van goedkope technologie-oplossingen die meer leerlingen bereiken, zoals beschreven in een blog van de Wereldbank.

Sommige ministeries van onderwijs werken samen met mobiele providers om zo de toegang tot digitale lesinhoud via mobiele telefoons te vergroten. Systemen zullen ook meer profiteren van gedrukte leer-het-zelf pakketten. In Soedan ontwikkelt de regering bijvoorbeeld plannen om leermateriaal via een krant aan te bieden om zo huishoudens te bereiken die geen toegang hebben tot technologie. Het Ethiopische Ministerie van Onderwijs adviseert dat basisschoolleerlingen radiolessen volgen en middelbare scholieren televisielessen, terwijl ze alle ouders aanmoedigen hun kinderen thuis te scholen. De Wereldbank benadrukt dat, bij de heropening van de scholen, leerachterstand moet worden aangepakt door bijvoorbeeld aanpassingen in het curriculum (zowel vereenvoudiging als versnelling), aanvullende ondersteuning voor leerkrachten en het onderwijspersoneel, waarbij het van belang is om onderwijsbudgetten op peil te houden. Strategieën om achterstand in te halen en onderwijs te continueren na de pandemie moeten vooral lokaal worden ontwikkeld (en niet gekopieerd van buurlanden) en voortbouwen op bestaande programma’s en capaciteit, alsook gericht zijn op de groepen en regio’s waar de grootste problemen in mogelijke uitval van leerlingen en leerachterstanden zich voordoen.