COVID-nieuws week van 20-24 april

27 apr 2020 | Nieuws

In het landelijk en internationale nieuws van deze week: de heropening van basisscholen en speciaal (basis)onderwijs en de genomen acties en reacties op het besluit, ervaringen en aanpakken uit landen waar scholen al open zijn, lerarentekort en werving van leraren in tijden van CIVID-19, tools die helpen met het leren op afstand voor voornamelijk kansarme kinderen, en een rapport van OECD (met data verzameld uit 98 landen) dat beschrijft hoe en waarom landen hun onderwijssystemen zouden moeten aanpassen als reactie op COVID-19.

Prof. Dr. Melanie Ehren
& Rukiye Turkeli

27-04-2020

Opening basisscholen en kinderopvang 11 mei

Besluit kabinet

Dinsdag 21 april is door premier Mark Rutte in een persconferentie bekend gemaakt dat alle basisscholen vanaf 11 mei weer open mogen. Leerlingen in het regulier basisonderwijs mogen de helft van de lestijd naar school, zodat het mogelijk is om in kleinere groepen te werken. De andere helft van de lestijd krijgen leerlingen thuiswerk. Het kabinet heeft besloten dat voor speciaal onderwijs, speciaal basisonderwijs en dagopvang voor 0 tot 4-jarigen geen extra maatregelen gelden en deze dus weer volledig open mogen. Voor de BSO geldt hetzelfde regime als basisscholen en de noodopvang voor kinderen van ouders in vitale beroepen loopt door en heeft nog steeds de prioriteit. Het VO is gevraagd alvast plannen uit te werken voor een zogenoemde ‘anderhalve meter-school’, verwacht wordt dat vanaf 2 juni het VO (stapsgewijs) open kan.

Scholen krijgen de ruimte om de opening naar eigen inzicht in te vullen, mits per schooldag niet meer dan de helft van de leerlingen in het gebouw aanwezig is, hierbij hoeven leerlingen geen 1,5 meter afstand met elkaar te houden. Het schoolpersoneel dient met elkaar altijd en met de leerlingen zoveel mogelijk 1,5 meter afstand te bewaren.

Protocol opstart basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs

De PO-raad heeft in samenwerking met onder andere AOb en het ministerie van OCW twee protocollen opgesteld die als handreiking dienen bij het opstarten van het regulier basisonderwijs en het speciaal (basis)onderwijs vanaf 11 mei. In deze protocollen wordt enkele praktische aspecten omtrent veiligheid en hygiëne beschreven waar rekening mee gehouden kan worden als de scholen weer opengaan (naast de algemene RIVM-richtlijnen). Enkele richtlijnen uit de protocollen zijn:

De algemene hygiënevoorschriften van het RIVM moeten zoveel mogelijk nageleefd worden, door bijvoorbeeld het voorzien van desinfecterende handgels en papieren handdoekjes in ieder klaslokaal, geen handen schudden en meerdere keren per dag handen wassen. Personeelsleden dragen geen persoonlijke beschermingsmiddelen, maar worden wel getest op het Corona-virus.
Leerlingen worden ingedeeld in vaste cohorten zodat maximaal de helft van de leerlingen in school aanwezig is. Leerlingen krijgen de helft van de reguliere lestijd aangeboden op school, waarbij wordt uitgegaan dat leerlingen wel volledige dagen naar school gaan in tegenstelling tot het advies van het kabinet om halve dagen naar school te gaan. Op dagen dat leerlingen geen fysiek onderwijs volgen, dient de school binnen eigen mogelijkheden een vorm van onderwijs op afstand (huiswerkopdrachten) te organiseren, rekening houdend met de belastbaarheid voor leerkrachten.
De beschikbare ruimte van het schoolgebouw moet zoveel mogelijk ingezet worden, looproutes moeten gehanteerd worden en klassen maken gescheiden gebruik van het schoolplein. Daarnaast mogen ouders niet aanwezig zijn in school en op het schoolplein en mag een leerling door maximaal één volwassene opgehaald worden. Tevens dienen scholen gespreide ophaal- en haaltijden te handhaven.
Buitenschoolse opvang is alleen op de dagen dat leerlingen fysiek onderwijs hebben.

Bron: lesopafstand.nl

De PO-raad heeft naar aanleiding van het kabinetsbesluit tevens een kaart ontwikkeld die ondersteuning biedt bij de inhoudelijke focus en inrichting van zowel onderwijs op school als thuis. Deze kaart benadrukt onder andere het belang van ervaringen van het kind, groepscohesie en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarnaast worden handvatten gedeeld voor het vaststellen van de beginsituatie van elke leerling, zodat leerkrachten een beeld hebben van de impact van de afgelopen periode. Ook worden vragen voorgelegd omtrent het samenstellen van cohorten (zoals het plaatsen van kinderen uit hetzelfde gezin in één cohort).

Reacties op het besluit

Uit een recente peiling van de Algemene Vereniging van Schoolleiders (AVS) blijkt dat van de 1325 schoolleiders die aan deze peiling hebben deelgenomen, 80% erg gemotiveerd is over de (gedeeltelijke) heropening van de scholen. Echter heerst onder schoolleiders veel zorgen over eigen gezondheid (52%) en voelt 72% van de schoolleiders zich onvoldoende voorbereid op de heropening, zo denkt slechts 30% voldoende hygiënematerialen te kunnen bemachtigen.
Uit een poll (9,000 leerkrachten) van het Lerarencollectief blijkt dat 64% positief is over de heropening van scholen, 27% is het er niet mee eens en bijna 10% heeft geen mening.
Op sociale media zagen we verdeelde reacties van ouders op de heropening van de scholen. Sommige ouders spreken zich uit over hun angsten om besmet te raken door hun kind, waar sommige ouders juist zijn opgelucht dat hun kind weer naar school kan gaan en met klasgenoten kan spelen.

Identificeren en vasthouden van innovatie

Scholen hebben in de afgelopen periode veel ervaring opgedaan met afstandsonderwijs. Zo hebben onderwijsprofessionals aanpakken en oplossingen gevonden die voor de school goed werken. Deze aanpakken en oplossingen kunnen een waardevolle bron zijn bij de verdere vormgeving van het onderwijs in de toekomst. De VO-raad en SLO hebben daarom gespreksvragen opgesteld waarmee schoolleiders in gesprek kunnen gaan met hun team om de aanpakken te evalueren. Goede aanpakken kunnen zo geborgd worden en in de toekomst bijdragen aan de verdere onderwijsontwikkeling (VO-raad, 22 april 2020).

Internationale nieuws:

Lerarentekort en werving van leraren

Wat zijn de consequenties van COVID-19 voor de werving van leraren en het lerarentekort? TeacherTapp deed een poll onder leerkrachten in Engeland naar plannen om van baan te veranderen en vergeleek dat met cijfers uit voorgaande jaren. Uit hun onderzoek blijkt dat 9% van de Engelse leraren (po en vo) dit jaar van plan was een andere baan te kiezen, maar heeft besloten dit niet te doen, en nog eens 6% van de leraren is onbeslist. De cijfers zijn beduidend lager dan andere jaren: in een willekeurig jaar verandert 15% van de leraren in Engeland van baan in april en mei.

Denemarken

Denemarken opende als een van de eerste in Europa de basisscholen op 15 april. The New York Times rapporteerde eerste ervaringen en welke ervaringen daar worden getroffen. In Denemarken moeten leerlingen wel 1,5 afstand van elkaar houden en markeringen op de vloeren moet er voor zorgen dat leerlingen weten hoeveel afstand ze moeten bewaren. Leerlingen komen de school binnen via meerdere zijingangen in plaats van een hoofdingang, waarbij ouders buiten moeten blijven. Daarnaast wassen leerlingen bij binnenkomst hun handen en daarna elk uur. Ook wordt elke school voorzien van desinfectiemiddelen en worden bijvoorbeeld deurklinken minimaal twee keer per dag gedesinfecteerd. Kinderen hebben nu allemaal een eigen tafel op twee meter afstand. Om de gewenste afstand te kunnen bewaren, is elke klas opgesplitst in twee tot drie groepen waarbij onderwijsassistenten worden ingezet ter ondersteuning. Ook wordt er zoveel mogelijk buiten lesgegeven.

Situatie in andere landen

In Noorwegen waren de kleuterklassen al geopend en op 27 april gaan de basisscholen open. In Duitsland gaan in de meeste steden op 4 mei scholen open voor kinderen in de hoogste klassen van het PO en examenklassen. Scholen moeten duidelijke plannen presenteren over hoe zij gaan voldoen aan de hygiëne richtlijnen en aan het anderhalve meter beleid (bron: European Commission 20 april 2020). Schoolleiders zijn echter bang niet te beschikken over voldoende zeep en desinfecteerhandgels. Ook in China gaan steeds meer scholen open en gelden strenge regels. Zo dragen leerlingen gezichtsmaskers, wordt bij ingang hun temperatuur gecontroleerd en op sommige scholen zijn zelfs warmtebeeldcamera`s aanwezig. In Taiwan worden soortgelijke maatregelen aangehouden, zo worden alle ramen open gehouden en ruimtes continue geventileerd, en werken leerlingen aan afgeschermde tafels (zie afbeelding). Daarnaast blijven alle leerlingen thuis als bij twee of meer leerlingen het Corona-virus is vastgesteld (bron: The Telegraph UK 20 april 2020).

Basisschool in Taiwan tijdens de COVID-19 periode

In Engeland zijn de scholen voorlopig nog dicht en pleit zorgpersoneel met kinderen in de schoolgaande leeftijd voor continue sluiting wegens zorgen over de gezondheid en veiligheid van schoolpersoneel, leerlingen en hun ouders (bron: tes, 20 april 2020).

Tools voor thuisonderwijs

De Education Endowment Foundation (EEF) heeft een reeks bronnen gepubliceerd die ouders en scholen ondersteuning bieden met het thuisonderwijs, voornamelijk voor de kansarme kinderen. Alle bronnen zijn gebaseerd op ‘evidence based’ adviezen die bijvoorbeeld gaan over hoe scholen de ouders kunnen betrekken bij het thuisonderwijs en hoe ouders hun kind kunnen begeleiden met schoolwerk. Daarnaast zijn adviezen opgenomen over hoe scholen effectief kunnen communiceren met ouders en hoe leerkrachten een framework gebaseerd op metacognitieve strategieën voor het lesgeven kunnen gebruiken. Ook worden hulpmiddelen gedeeld met als doel om een dagelijkse routine te creëren, bijvoorbeeld met behulp van een checklist of een filmpje met tips voor kinderen.

Rapport OESO over een planmatige aanpak

De OESO heeft een rapport uitgebracht met als doel om beleidsmakers te ondersteunen in het nemen van maatregelen rondom het sluiten van scholen en aanbieden van afstandsonderwijs. Op basis van een inventarisatie in 98 landen wordt een overzicht gegeven van de meest urgente prioriteiten in deze landen: het waarborgen van de continuïteit van het onderwijs, en het ondersteunen van kinderen die niet in staat zijn zelfstandig te werken. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van de wijze waarop landen hun hebben aangepast aan de Corona-crisis. Zo is in Israël 80% van het totaal curriculum digitaal beschikbaar en in Latvia worden geprinte lespakketten samengesteld die afgeleverd worden bij leerlingen thuis.

Bronnen

https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-onderwijs-cultuur-en-wetenschap

https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/primair-onderwijs-en-kinderopvang-gaan-vanaf-11-mei-weer-open

https://nos.nl/artikel/2331387-meeste-leraren-blij-met-heropening-scholen-sommigen-bezorgd.html

https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/nieuwe-kaart-les-op-afstand-weer-naar-school

https://po.lesopafstand.nl/lesopafstand/inrichten-onderwijs/kaarten-po-raad/

https://www.nytimes.com/2020/04/17/world/europe/denmark-schools-coronavirus.html?searchResultPosition=3

https://www.thelocal.no/20200420/norway-begins-reopening-nursery-schools-after-month-long-closure

https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/impact-covid-19-closure-education-systems-europe_en

https://www.telegraph.co.uk/education/2020/04/20/coronavirus-lockdowns-ease-countries-gradually-reopening-schools/

https://www.tes.com/news/coronavirus-nhs-workers-call-keep-teachers-safe

https://educationendowmentfoundation.org.uk/covid-19-resources/