School aan de eettafel. Tips om uw kind te begeleiden bij thuisonderwijs.

Sinds maandag 16 maart zijn alle onderwijsinstellingen in Nederland gesloten vanwege de coronacrisis. Dit zorgt ervoor dat veel ouders naast hun reguliere werkzaamheden, ook ineens de verantwoordelijkheid hebben over het onderwijs van hun kind. Veel ouders zijn overweldigd door al het werk waarin ze hun kind moeten begeleiden. In deze blog worden de meest gestelde vragen van ouders behandeld omtrent het thuisonderwijs. Het kan ouders helpen keuzes te maken in hoe ze hun kind het best kunnen ondersteunen en hopelijk neemt deze blog ook wat onrust weg bij ouders over de ontwikkeling van hun kind.

De leerkracht van mijn kind heeft allerlei werk klaargezet. Wat heeft prioriteit?

Op de facebookpagina ‘Bovenbouwwereld (gr5-8)’ worden tientallen lesideeën voor thuis gedeeld, mijn mailbox wordt overspoeld met nieuwsbrieven van culturele instanties die willen ondersteunen in het thuisonderwijs en ook de NPO maakt educatieve jeugdprogramma’s. Er zijn zo veel goede en leuke initiatieven, dat het lastig is voor leerkrachten om te kiezen wat ze willen aanbieden.

De verplichte vakken op de basisschool zijn: Nederlands, Engels, rekenen en wiskunde, oriëntatie op jezelf en de wereld (geschiedenis, aardrijkskunde, biologie, verkeersles), kunstzinnige oriëntatie (muziek, tekenen en handvaardigheid) en bewegingsonderwijs. Sommige scholen kiezen ervoor om momenteel alleen taal en rekenen aan te bieden. Andere scholen kiezen om ook de zaakvakken, kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs op het thuisonderwijs-programma te zetten. Om te bepalen wat er nu (verkort) moet worden aangeboden aan de kinderen, maken leerkrachten gebruik van de kerndoelen zoals die zijn opgesteld door stichting SLO. Dit kenniscentrum ontwikkelt het curriculum in het primair, speciaal en voortgezet onderwijs in Nederland. De kerndoelen van het SLO zijn vrij globaal: dat zorgt ervoor dat scholen vrijheid krijgen in hoe ze deze kerndoelen willen bereiken. SLO heeft Tussendoelen & Leerlijnen (TULE) gemaakt; hierin laten ze zien hoe de inhoud van het curriculum over de schoolperiode verdeeld zou kunnen worden. Als u wilt bekijken welke vakken en leerdoelen nu prioriteit moeten krijgen voor uw kind, kunt u een kijkje nemen op tule.slo.nl

U kunt als ouder verwachten dat iedere leerkracht goed nadenkt over de opdrachten die hij klaarzet voor zijn leerlingen. Desalniettemin is het momenteel voor leerkrachten ook lastig inschatten hoe lang leerlingen over de opdrachten doen in hun thuisomgeving. Dus vertrouw ook op uw eigen instinct als ouder en als u echt twijfelt, kunt u altijd contact opnemen met de groepsleerkracht van uw kind.

Wat is de beste manier om mijn kind nieuwe stof aan te leren?

Veel scholen zullen via digitale media instructies verzorgen voor uw kind. Als dat op de school van uw kind niet het geval is, kunt u zelf uw kind instructie geven. Natuurlijk kunt u deze tips ook inzetten als uw kind extra hulp nodig heeft.

Een goede instructie bestaat uit:

1. het stellen van heldere lesdoelen;
2. het geven van duidelijke uitleg;
3. Het activeren van kinderen;
4. Het geven van feedback.

Om nieuwe leerstof te kunnen onthouden, is het belangrijk dat uw kind weet wat hij gaat leren. Heldere lesdoelen helpen hen hierbij. Hierdoor kunnen kinderen hoofd- en bijzaken onderscheiden. Zorg ervoor dat u maximaal één of twee leerdoelen per instructie aanbiedt. Wanneer u te veel lesdoelen tegelijk aanbiedt, hebben kinderen moeite om te overzien waar ze naartoe werken. Daarnaast kunnen kinderen de stof beter onthouden als ze de nieuwe stof kunnen koppelen aan al bestaande stof. Het is dus bevorderend om relevante voorkennis op te halen. Tenslotte helpt het als u de les opbouwt in stapjes: zo weten de kinderen met welke stapjes ze het leerdoel gaan behalen.

Leerlijnen

Als u uitleg geeft, is het handig als u vooraf de leerlijn van het onderwerp hebt bekeken op de website van slo.tule.nl. Op deze website staat namelijk per leerjaar uitgelegd wat uw kind moet beheersen. Zo voorkomt u dat u te ver gaat met uw uitleg. Zo leren leerlingen bijvoorbeeld in de onder- en middenbouw rekensituaties uit te spelen met materialen en pas in de bovenbouw leren ze te rekenen met de ‘formele’ symbolen zoals X en :.

Interesse aanspreken en hoge verwachtingen

Leerlingen onthouden nieuwe stof het best wanneer ze geïnteresseerd zijn en wanneer er hoge verwachtingen aan hen worden gesteld. Probeer als ouder dus aan te sluiten bij de belevingswereld van uw kind. Daarnaast blijkt uit verschillende onderzoeken dat kinderen het meest betrokken zijn als er activerende werkvormen worden gebruikt. Is uw kind dol op pizza? Behandel de breuken door hem de pizzabakker te laten spelen en u komt de door u bestelde pizza’s ophalen.

Effectieve feedback

Uit onderzoeken van Hattie komt naar voren dat feedback het meest effectief is als uw kind naar aanleiding van uw feedback antwoord kan geven op drie vragen:

1. Waar ga ik heen? (Feed up);
2. Hoe doe ik het tot nu toe? (Feedback);
3. Wat zijn de vervolgstappen? (Feed forward).

Probeer geen feedback te geven op het eindresultaat, maar bekijk samen met uw kind het proces dat hij of zij heeft doorlopen om bij het eindresultaat te komen. Dit proces geeft u en uw kind inzicht in de voortgang van uw kind.

Op school werken de kinderen met een dagschema. Moet dat thuis ook?

Structuur verwijst naar de mate waarin kinderen houvast wordt geboden, zodat ze weten wat van hen verwacht wordt. Een goed dagritme ondersteunt het ontwikkelen, leren en spelen van kinderen. Ik raad u dan ook aan om een bepaalde vorm van een dagschema te gebruiken. Welke vorm voor u en uw gezin werkt, is aan u.

Een goed dagschema past bij de leeftijd van het kind: van bovenbouwleerlingen kunt u echt verwachten dat ze, aaneengesloten of onderbroken door een pauze, twee uur per dag aan het werk zijn met schooltaken. Voor een leerling in de middenbouw is anderhalf uur redelijk. Verder bestaat een goed dagschema uit terugkerende taken: bijvoorbeeld ontbijt, rekenonderwijs, (buiten)spelen, lunch, taalonderwijs en knutselen. Zorg er verder voor dat de planning ruim is: veel leerlingen raken in de stress als ze merken dat ze de taken niet afkrijgen. In deze hectische tijd is het belangrijk dat het dagschema een goede balans heeft tussen rust en activiteiten, structuur en flexibiliteit.

In deze periode kan ik mijn kind niet altijd helpen. Hoe kan ik mijn kind toch helpen bij ‘leren leren’?

Niet alleen de actieve kennis van uw kind is belangrijk, maar ook de ‘wendbare kennis’. Hiermee wordt bedoeld dat kinderen ook kennis en vaardigheden buiten een schoolse setting kunnen toepassen, bijvoorbeeld het zelf vinden van antwoorden op vragen die ze hebben. Om deze strategieën eigen te maken, is het belangrijk dat kinderen hun denken hardop verwoorden en dat ze het geleerde toepassen in nieuwe contexten. Probeer dit als ouder te stimuleren.

Mijn eigen werk en de gezondheid van naasten bezorgen me stress. Hoe zorg ik ervoor dat ik toch een fijne sfeer houd thuis?

Een voorwaarde voor goed onderwijs is een veilig en ondersteunend pedagogisch klimaat. Kinderen die zich onveilig voelen, kunnen geen goede leerprestaties leveren. Er wordt nu echter zo veel van u als ouder verwacht, dat de eventuele stress die u heeft, voelbaar is voor uw kinderen.

Het is nu meer dan ooit belangrijk dat u ook goed voor uzelf zorgt: zoek steun en ontspanning als u daar behoefte aan heeft. Als u merkt dat de spanningen thuis echt te hoog oplopen, kunnen de kinderen worden opgevangen door school. Dit geeft u als ouder de rust om zaken op orde te krijgen. Bespreek de mogelijkheden met de school van uw kind. Op de website van het Nederlands Jeugdinstituut staan allerlei tips voor ouders om met eventuele spanningen thuis om te gaan (www.NJI.nl).

Tot slot: op 4 april jongstleden complimenteerde universitair docent Bertram-Troost in het Friesch Dagblad de schoolleiders, leerkrachten en ouders die in zo’n korte tijd het afstandsonderwijs op poten hebben gezet. Echter stelt zij zichzelf ook de vraag of met deze snelle handelingen, de pedagogische dimensie van het onderwijs niet op de achtergrond raakt. Veel kinderen zijn gebaat bij continuïteit en doorgaan, maar veel andere kinderen hebben tijd nodig om bij ingrijpende gebeurtenissen stil te staan. Bertram-Troost roept leerkrachten en ouders op om de komende weken ook de moed te hebben om structuren eens te doorbreken en aandacht te hebben voor de emoties en gedachten van kinderen.

Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze blog? Neem dan gerust contact met me op via mmols@rosaboekdrukker.nl

Meer tips voor ouders: https://www.hetabc.nl/tips-van-het-abc-tijdens-thuisonderwijs/ 

Literatuur

Bertram-Troost, G. (2020). Nú is er kans voor meer bezieling in het onderwijs. Friesch

            Dagblad van 04-04-2020.

Drewes, T. & Dael, H. van, (2013). Goed Onderwijs. Praktijkboek Basisonderwijs

            Amsterdam.

Keulen, A. van, (2014). Pedagogisch kader: voor professionele netwerken onderwijs en

            kinderopvang.

Steenkiste van, Sierens, Soenens & Lens, 2007. Willen, moeten en structuur in de klas:

            over het stimuleren van een optimaal leerproces.